ΤΟΠΙΚΗ (ΑΥΤΟ) ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν δημιουργήθηκε κατόπιν διαβουλεύσεων της κεντρικής εξουσίας με τον λαό. Δεν συμμετείχε κανένας πολίτης στην διαμόρφωση του πλέον σημαντικότερου θεσμού της πολιτικής ιστορίας της ανθρωπότητας. Απεναντίας το κράτος σφετερίστηκε την προηγούμενη μακροχρόνια οργάνωση των τοπικών κοινοτήτων, παρείσφρησε σε αυτήν και αφού την ενσωμάτωσε στον μηχανισμό του, την «οργάνωσε γραφειοκρατικά» έτσι ώστε να μπορεί να την ελέγχει και να την χρησιμοποιεί κατά το δοκούν. Η Τ.Α. αναδημιουργήθηκε από το κράτος σαν ένας γραφειοκρατικός θεσμός με απώτερο σκοπό να επεκτείνει την επιρροή του σε κάθε γωνιά της γεωπολιτικής επικράτειας του.

Δεν αποτελεί τον θεσμό από τον οποίο απορρέει η «λαϊκή εξουσία» όπως ακρίτως ή πονηρά επαναλαμβάνουν οι λογής-λογής πολιτικοί των κομμάτων εξουσίας. Από την δημιουργία του μέχρι σήμερα ο θεσμός της Τ.Α. αποτελεί μία από τις βαθμίδες που συγκροτούν την πυραμοειδή κλίμακα της κρατικής δομής και οργάνωσης και διαπερνάται από την ίδια κρατική λογική. Αποτελεί την κινητήρια δύναμη, εφαρμογής των κρατικά ελεγχόμενων αποφάσεων όντας το «μάτι», το «χέρι» και το «αυτί» του κράτους στην επαρχία, στα νησιά και στην περιφέρεια.

Η άποψη ότι εκλέγουμε Δήμαρχους ανάλογα με το πρόγραμμά τους αποτελεί τον ψευδή μύθο που αριστοτεχνικά διαχέουν το κράτος και οι λειτουργοί του στην κοινωνία - ακόμα και οι ίδιοι οι Δήμαρχοι- και παρασύρουν τον κόσμο στο φιάσκο των δημοτικών εκλογών- των μόνων εκλογών που πραγματικά θα είχαν αξία σε ένα άλλο πολιτικό σύστημα.

Οι Αυτοδιοικητικές αρχές, επιβλέπουν και εγγυούνται την ομαλή λειτουργία συγκεκριμένων δραστηριοτήτων του κράτους τις οποίες, αδυνατούν να διαπραγματευτούν το περιεχόμενο τους, να αρνηθούν την υλοποίηση τους ή να αλλάξουν τον προσανατολισμό τους. Ο κάθε Δήμαρχος, Έπαρχος, Νομάρχης στην ουσία είναι ο αντιπρόσωπος- υπάλληλος του κράτους στον δήμο και όχι ο αντιπρόσωπος του λαού στον δήμο όπως ψευδώς διαλαλούν οι κρατικοί λειτουργοί. Κυριολεχτικά υπηρετούν ως έμμισθοι εργαζόμενοι «με κύρος» την κρατική διοίκηση, είτε είναι αιρετοί, είτε διορισμένοι από την κυβέρνηση.

Εν κατακλείδι ο θεσμός της Τ.Α. δεν είναι ούτε αντιπροσωπευτικός ( με την έννοια ότι η κοινωνία μετά από ελεύθερες διαβουλεύσεις αποφασίζει τι «επιθυμεί» και αναθέτει στον καλύτερο αντιπρόσωπο την εκλογική εντολή να την υπηρετήσει και να εκτελέσει τις «επιθυμίες» της), ούτε δημοκρατικός (με την έννοια του ισχύοντος πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος και της έκφρασης της κοινωνικής δυναμικής μέσα από τους υπάρχοντες θεσμούς), αλλά, ταξικός, γραφειοκρατικός και εξουσιαστικός θεσμός που διακατέχεται, αντανακλάει και αναπαράγει τις κοινωνικές αντιφάσεις και τον τρόπο που διαχειρίζεται το κράτος τις αντιφάσεις αυτές προς όφελος των πολιτικών και κοινωνικών ελίτ.

Από την δεκαετία του 80 το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί με διάφορα προγράμματα, σχέδια και μεταρρυθμίσεις να διαλύσει τις κοινότητες να τις εντάξει στους δήμους και να ενώσει τους δήμους συγκεντρώνοντας την εξουσία σε όλο και λιγότερους κρατικούς υπαλλήλους.

Στα μέσα της δεκαετίας του 80 προωθούσε σχέδια για την εθελοντική ένωση των δήμων και των κοινοτήτων. Στα τέλη της δεκαετίας του 90 με τον Καποδίστρια κατάργησε υποχρεωτικά τις κοινότητες και αφαίρεσε τα τελευταία ψήγματα αυτονομίας, που είχαν μέχρι τότε τα τοπικά συμβούλια. Και σήμερα με τον Καλλικράτη που κατήρτισε κατόπιν εντολών του ΔΝΤ τελειώνει οριστικά ότι αποκαλούσαμε επαρχεία, χωριό, κοινότητα.

Με τον Καποδίστρια οι κοινότητες έχασαν την όποια αυτοδιοίκηση κατείχαν σαν αλλοτριωμένος- καπιταλιστικός θεσμός και τους αφαιρέθηκε η νομική υπόσταση και ο προϋπολογισμό τους. Τα κοινοτικά συμβούλια σταμάτησαν να λειτουργούν σαν νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου το 1999 χάνοντας κάθε δικαίωμα και αρμοδιότητα που είχαν μέχρι τότε. Ένας οποιοσδήποτε δημότης είχε περισσότερες δυνατότητες δράσης και αντίδρασης στις αποφάσεις του κράτους και του δήμου του από το ίδιο το τοπικό συμβούλιο που δεν έχει ούτε καν προϋπολογισμό.

Το μένος τους για τις κοινότητες μπορεί να διαπιστωθεί και στην αλλαγή της ορολογίας όπου η κοινότητα μετονομάσθηκε σε τοπικό διαμέρισμα και το κοινοτικό συμβούλιο σε τοπικό συμβούλιο. Ούτε σαν έννοια δεν θέλουν να υφίσταται η κοινότητα πόσο μάλλον σαν θεσμός δημοκρατικός και αυτόνομος.
Στην Ελλάδα από το 80 και μετά κυριαρχεί η άποψη ότι η κρατική διοίκηση και η αυτοδιοίκηση είναι αναποτελεσματικές και διεφθαρμένες χωρίς ποτέ όμως να αποδίδουμε ευθύνες ή να αναφέρουμε την πηγή αυτών των προβλημάτων που είναι το ίδιο το κράτος.

Το κράτος παρά τις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητες του (άρθρο 101-102) αδυνατεί ή αρνείται να διαχειριστεί ορθολογικά και να διεκπεραιώσει αποτελεσματικά θέματα δημόσιου συμφέροντος όπως πχ το νερό, το οδικό δίκτυο, τα έργα υποδομής, τα δημόσια κτήρια, τα σκουπίδια, κλπ, ενώ ταυτόχρονα κατηγορεί τους δήμους και τις αυτοδιοικητικές αρχές για την δικιά του αναποτελεσματικότητα και αδυναμία.
Ενώ λοιπόν ο Εθνικός και Περιφερειακός προγραμματισμός, οργανώνεται, αποφασίζεται και πρέπει να εκτελείται, από το ίδιο το κράτος, οι ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι κατηγορούν και χλευάζουν τις δημοτικές αρχές για όλα όσα έπρεπε να υλοποιήσουν οι ίδιοι και δεν υλοποίησαν. Με αυτή την τακτική δίνουν την εντύπωση στον κόσμο ότι εκείνοι θέλουν και έχουν την καλή διάθεση να εργαστούν και να δημιουργήσουν για το κοινό καλό αλλά, οι «κακοί» και «ανίκανοι» αυτό-διοικητικοί είναι κατώτεροι των περιστάσεων.

Αυτή η εσκεμμένη σύγχυση που δημιουργεί το κράτος έχει σαν αποτέλεσμα οι πολίτες να διεκδικούν από τον Δήμαρχο να «κάνει» έργα που δεν έχει την αρμοδιότητα, διαιωνίζοντας ακόμα περισσότερο τον λαϊκισμό, τις πελατειακές σχέσεις τις ανυπόστατες υποσχέσεις, τις κομματικές σκοπιμότητες και κυρίως την φαντασίωση ότι το κράτος δεν λειτουργεί συγκεντρωτικά και γραφειοκρατικά αλλά δημοκρατικά. Αυτή την σύγχυση την ενστερνίζονται και την χρησιμοποιούν πολλές φορές οι Δήμαρχοι προκειμένου να παρουσιάσουν έργα του κράτους ως προσωπικές τους επιτυχίες και πολλές φορές βλέπουμε τα έργα- προσωπικές επιτυχίες- να τα εγκαινιάζουν όλα τα κλιμάκια του κράτους από τον Δήμαρχο μέχρι τον πρωθυπουργό! Πχ ΚΥ Νοσοκομείο, Φράγμα, Αεροδρόμιο κλπ

Αυτή η κοροϊδία κατοχυρώθηκε με τον «Καποδίστρια» το 1997-8 και με την συνταγματική αναθεώρηση του 2001, μεταβιβάζοντας κρατικές αρμοδιότητες και υποθέσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η μεταρρύθμιση αυτή ΔΕΝ έγινε ορθολογικά, συστηματικά, όντας ώριμη και σε βάθος χρόνου. Απεναντίας, γρήγορα, τυπικά και επικοινωνιακά, μεταβίβασαν τις υποθέσεις τους στους ΟΤΑ χωρίς διαβούλευση με τις κοινότητες, χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία, χωρίς τον απαραίτητο σχεδιασμό, χωρίς μελέτες και εκπαίδευση του αντίστοιχου προσωπικού, χωρίς τις απαιτούμενες υποδομές και κυρίως χωρίς την οικονομική υποστήριξη τους και την προβαλλόμενη διάθεση να αυτονομηθούν οι ΟΤΑ από την κεντρική εξουσία.

Έτσι μια σειρά από κρατικές υποθέσεις όπως: η βοήθεια στο σπίτι, παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί, συντήρηση σχολικών κτηρίων, δημοτική αστυνομία, αθλητισμός, πολιτισμός, κλπ μεταβιβάστηκαν στους δήμους, για να στρέψουν τις αντιρρήσεις, τις αντιστάσεις και τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας στα πρόσωπα των αυτό-διοικητικών και ταυτόχρονα να απαλλάξουν τους Υπουργούς και τους Βουλευτές για την αυταρχικότητα, τον εμπαιγμό και την αναποτελεσματικότητα τους.

Με την μεταβίβαση αυτή στην ουσία το κράτος βγαίνει καθαρό, αποκεντρωμένο και δημοκρατικό, εκθέτοντας και κατηγορώντας τις αυτοδιοικητικές αρχές για την ανικανότητα, την διαφθορά και την αδιαφάνεια του. Επίσης είναι γνωστό ότι οι βουλευτές πατρονάρουν και προωθούν τους δικούς τους αυτοδιοικητικούς με έργα μέσω των περιφερειακών προγραμματισμών. Παράδειγμα το δημοτικό μέγαρο, το λιμάνι κλπ.

Χωρίς να αθωώνω τους δήμους για τα φαινόμενα διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων θέλω να τονίσω ότι ο κύριος υπεύθυνος για την τοπική κατάντια είναι το κράτος πρώτα και κύρια και μετά η Τ.Α. ως κολαούζος του και τελευταίος τροχός της αμάξης! και αυτό θα πρέπει να αναφέρεται ανελλιπώς και να λαμβάνεται υπόψη των ανεξάρτητων υποψήφιων που αυταπατώνται πιστεύοντας ότι μπορούν να χειριστούν διαφορετικά τα τοπικά ζητήματα και να εφαρμόσουν εναλλακτικές πολιτικές.

Το σύγχρονο ταξικό και συγκεντρωτικό κράτος «ψηφίζει» νόμους με τους οποίους επιβάλει την νεοφιλελεύθερη πολιτική τού, μέσω των ΟΤΑ, στις τοπικές κοινωνίες. Με τους εθνικούς οικονομικούς προϋπολογισμούς και τον Δημοτικό κώδικα έχουν προκαθορίσει το πρόγραμμα, τις λειτουργίες και τις αρμοδιότητες, του εκάστοτε υποψήφιου δήμαρχου αλλά και των αντιδημάρχων και των δημοτικών συμβούλων.

Μια σειρά από λειτουργίες που ασκούσε παραδοσιακά η κοινότητα με τον νεοφιλελευθερισμό και κυρίως με τον «Καποδίστρια» εμπορευματοποιήθηκαν και έχουν «ανατεθεί» στους ιδιώτες και στους στρεβλούς νόμους της αγοράς, με αμφιλεγόμενα – αρνητικά- συμπεράσματα ως προς την αποτελεσματικότητα τους.

Όπως ο τομέας της καθαριότητας που στοιχίζει πολύ περισσότερο στον Δήμο Νάξου από όταν είχε την αποκλειστική ευθύνη ο ίδιος ο Δήμος Νάξου και δεν μπορεί να πει κάποιος ότι η πόλη και τα χωριά είναι καθαρά, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των εργαζομένων σε αυτήν και χωρίς να υπολογίζουμε τις πολιτικές πιέσεις που ασκούνται στους εργαζόμενους και την ψηφοθηρική εκμετάλλευση των θέσεων εργασίας (και) από τον εκάστοτε δήμαρχο. (προκήρυξαν πάλι «διαγωνισμό για την πρόσληψη των συμβασιούχων στην καθαριότητα όπου θα προσληφθούν λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές και προφανώς θα απολυθούν αργότερα)

Το καθεστώς των συμβασιούχων, για παράδειγμα καθορίζεται από την εκτελεστική εξουσία η οποία και υποβάλλει τα ψηφοθηρικά αιτήματα, που θα επιλύσουν οι Δήμοι. Πως μπορεί λοιπόν να ένας δήμαρχος να μην προσλάβει συμβασιούχους (πολιτικά και εργασιακά όμηρους δηλαδή) όταν ο κώδικας του το επιβάλλει;

Όλα αυτά όμως κατά ένα παράξενο τρόπο, ουδέποτε αναφέρονται στις καταγγελίες των πολιτών, των εργαζομένων και των αντίπαλων δημοτικών παρατάξεων με αποτέλεσμα η σύγχυση, που αναφέρω παραπάνω, να μεγαλώνει ακόμα περισσότερο. Εξαιρούνται οι πραγματικοί αριστεροί χώροι που δεν υποκαθιστούν την κοινωνία από το κράτος!

Σε άλλες περιπτώσεις, ο Δήμος, το Επαρχείο και η Νομαρχία ρίχνουν το μπαλάκι ο ένας στον άλλο πχ περίπτωση λιμανιού, ΧΥΤΑ κλπ ή αλληλοκατηγορούνται υποκριτικά, για παραλείψεις, κωλυσιεργία, κακοδιαχείριση, λάθος σχεδιασμό και κακή χωροθέτηση των έργων πχ τα σφαγεία, οι Βιολογικοί, ο ΧΥΤΑ, κλπ. (η χωροθέτηση ίσως είναι η μοναδική υπευθυνότητα των δήμων αλλά όταν μπαίνει το πολιτικό κόστος στο παιχνίδι τότε και αυτή καθορίζεται από τα πάνω ή σε συμφωνία μαζί τους).

Ο συγκεντρωτισμός και η γραφειοκρατία που θέσπισαν με τον Καποδίστρια έχει ξεδιπλωθεί σε όλο τους το μεγαλείο. Με το Καλλικράτη όμως η επαρχεία και η ύπαιθρο θα εξαφανιστούν πλήρως.

Για λόγους «αντικειμενικότητας» πρέπει να αναφερθώ και στους διάφορους θεσμούς και ανεξάρτητες αρχές που δημιούργησαν! Όπως αυτός του «συνηγόρου του πολίτη» έτσι ώστε η διαφάνεια να κυριαρχήσει σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης και της συναλλαγής του πολίτη με το κράτος.

Αυτήν την διαφάνεια την αναγνωρίζουμε όλοι μας σήμερα! Χα χα χου χα χου χα χου

Διάφανες σαν κρύσταλλα, ορθολογικές και συναινετικές όλες οι διοικητικές πράξεις. Μπράβο στο ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ, εύγε στους οπαδούς τους! Χωρίς περιστροφές το κράτος γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων ή στους δίδυμους γενεσιουργούς αδένες του, τις εκθέσεις και τις αναφορές όλων των ανεξάρτητων αρχών, των επιστημόνων, των πολιτικών ομάδων, των κοινωνιών και του ίδιου του συντάγματος του, ενώ συνεχίζει να κατηγορεί τους δήμους για διαφθορά και πελατειακές σχέσεις.

Η ιστορία έχει δείξει ότι όταν οι κοινότητες ήταν «ακέφαλες» η αυτό-δημιουργικότητα των κοινοτήτων ήταν ουσιαστική και λειτουργική, η αυτό-διαχείριση των θεμάτων που άπτονταν της ζωής τους αλληλέγγυα και αποτελεσματική ενώ οι αυθόρμητες πρωτοβουλίες των πολιτών δημιούργησαν τον πολιτισμό και τον άνθρωπο- πολίτη, που ακόμα και σήμερα διαφημίζουμε στις «τουριστικές καμπάνιες» μας αλλά, πλέον έχει χαθεί.

Η μαζική αστική κοινωνία ήταν είναι και θα είναι πάντα εχθρική και αντίπαλη απέναντι στην δυναμική αυτό-δημιουργικότητα της κοινωνίας και σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία αυτό-διαχείρισης παράγεται και δεν μπορεί να την ελέγξει, να την «χορηγήσει» ή να την αφομοιώσει. Γιαυτό και θεσμοθετούν ισχυρές δικλείδες θωράκισης του κράτους απέναντι σε αυτές τις αντίπαλες πολιτικές πράξεις.