Η ΠΕΚΙΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ:

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΝΑΞΟΥ
ΧΩΡΑ ΝΑΞΟΥ
Τ.Κ. 84300
Νάξος, 8/11/2011

ΠΡΟΣ
1. Περιφέρεια Ν. Αιαίου
Περιφερειακό Συμβούλιο
Ερμούπολη, Τ.Κ. 84100
ΣΥΡΟΣ
2. Υ.ΠΕ.Κ.Α.
Ε.Υ.Π.Ε. – Τμήμα Α’
Λ. Αλεξάνδρας 11
Τ.Κ. 11473 , Αθήνα
Υπόψη κ. Κουφογιαννάκη Ι.
ΚΟΙΝ.
1. Δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων
Χώρα Νάξου
2. Περιφέρεια Ν. Αιγαίου
Δ/νση Περιβάλλοντος & Χωρικού Σχεδιασμού
Τμήμα Περιβάλλοντος
(για την Π.Ε. Νάξου)
Χώρα Νάξου


ΘΕΜΑ: «ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΝΑΞΟΥ»

Πρόσφατα, ενημερωθήκαμε για την αίτηση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων που έχει υποβληθεί στο Υ.ΠΕ.Κ.Α. από την «DAMCO ENERGY A.E. & ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Τ.Τ.Ν.Ε.» για την εγκατάσταση και λειτουργία δέκα αιολικών σταθμών που θα παράγουν ηλεκτρική ενέργεια συνολικής ισχύος 316,7 MW σε τέσσερα νησιά των Κυκλάδων, μεταξύ των οποίων και η Νάξος. Η ΠΕ.ΚΙ.Ν. έλαβε γνώση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου, σύμφωνα με την οποία το υποέργο της Νάξου αφορά στην εγκατάσταση και λειτουργία δύο αιολικών πάρκων συνολικής παραγόμενης ισχύος 68,2MW και τα συνοδά τους έργα (οδοποιία, σύνδεση στο διασυνδεδεμένο σύστημα μεταφοράς κ.λ.π.). Συνολικά, για τα δύο νέα αιολικά πάρκα της Νάξου προβλέπεται η εγκατάσταση 30 ανεμογεννητριών (Α/Γ) τύπου Enercon Ε-70, ύψους 100 μέτρων και ονομαστικής ισχύος 2,3MW η κάθε μία.
Το προτεινόμενο Αιολικό Πάρκο «Α/Π Βουρλάς» περιλαμβάνει συνολικά δεκατέσσερις (14) ανεμογεννήτριες και αποτελείται από δύο τμήματα: (α) το δυτικό τμήμα στη θέση Ξυλόκαστρο, με 7 Α/Γ, 800μ. βόρεια του οικισμού Άγιου Θαλλέλαιου και (β) το ανατολικό τμήμα στη θέση Βουρλάς, με 7 Α/Γ, νότια του οικισμού Εγγαρές. Το προτεινόμενο Αιολικό Πάρκο ονομάζεται «Α/Π Δίστομος», περιλαμβάνει συνολικά δεκαέξι (16) ανεμογεννήτριες και αποτελείται από δύο τμήματα: (α) το δυτικό τμήμα θέση Καβαλλάρη, με 12 Α/Γ, βορειοανατολικά του οικισμού Αγιασός και (β) το ανατολικό τμήμα στη θέση Στρωτή, με 4 Α/Γ, βόρεια του οικισμού Κανάκι.
Το παρόν υπόμνημα παρατηρήσεων επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου και ειδικότερα του υποέργου της Νάξου, αποστέλλεται στο Περιφερειακό Συμβούλιο Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και στην αρμόδια Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υ.ΠΕ.Κ.Α., στα πλαίσια της διαδικασίας ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Οι παρατηρήσεις μας επί της Μ.Π.Ε. παρουσιάζονται στις ακόλουθες ενότητες και δομούνται ως εξής:
(α) Παρατηρήσεις ως προς την τήρηση κριτηρίων του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ 49828 (ΦΕΚ 2464/Β/3.12.2008).
(β) Παρατηρήσεις ως προς τις επιπτώσεις του έργου στον Τοπικό Χωροταξικό Σχεδιασμό
(γ) Παρατηρήσεις ως προς την πληρότητα των εξεταζόμενων εναλλακτικών λύσεων χωροθέτησης αιολικών πάρκων
(δ) Παρατηρήσεις ως προς την επάρκεια των εξεταζόμενων λύσεων για την προστασία των περιοχών NATURA 2000 και των περιοχών προστασίας της ορνιθοπανίδας
(ε) Παρατηρήσεις ως προς τον τρόπο μεταφοράς των ανεμογεννητριών στις προτεινόμενες θέσεις εγκατάστασης, τη διάνοιξη νέας και την καταλληλότητα της υφιστάμενης οδοποιίας
(στ) Παρατηρήσεις ως προς τη σκοπιμότητα υλοποίησης του Υποέργου Νάξου και τους Εθνικούς Στόχους.
Συνημμένα στο παρόν κατατίθεται υποστηρικτικοί Χάρτες, κλίμακας 1:10.000 (υπόβαθρο Χάρτη: ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.), Τεχνικά Εγχειρίδια του κατασκευαστή των προς εγκατάσταση Α/Γ και δεδομένα για την ηλεκτροπαραγωγή στην περιοχή μελέτης.

(α) Παρατηρήσεις ως προς την τήρηση κριτηρίων του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ 49828 (ΦΕΚ 2464/Β/3.12.2008)

Στο Παράρτημα ΙΙ (Πίνακες Α έως ΣΤ) της ΚΥΑ 49828/2008 ορίζονται οι απαιτούμενες αποστάσεις των αιολικών εγκαταστάσεων από γειτνιάζουσες χρήσεις γης, δραστηριότητες και δίκτυα τεχνικής υποδομής.
Όπως προκύπτει από τη ΜΠΕ για το υποέργο της Νάξου, δεν πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια του Πίνακα Δ που αφορούν στις ελάχιστες απαιτούμενες αποστάσεις των αιολικών εγκαταστάσεων από οικιστικές δραστηριότητες:
• Παραδοσιακοί οικισμοί
Η απαιτούμενη ελάχιστη απόσταση των 1500μ. από το όριο του παραδοσιακού οικισμού «Κουρουνοχώρι» δεν τηρείται για το περίγραμμα (πολύγωνο) στο ανατολικό τμήμα του αιολικού πάρκου «Βουρλάς». Σημειώνεται ότι με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς, κάθε επενδυτικός φορέας διατηρεί το δικαίωμα μετακίνησης των Α/Γ εντός του περιγράμματος του πολυγώνου ενός ΑΣΠΗΕ, καθώς και να μεταβάλλει κατά 10% την ισχύ του ΑΣΠΗΕ από την τιμή που αναγράφεται στην χορηγηθείσα άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς, αν τηρηθεί απόσταση του πολυγώνου μεγαλύτερη των 1.500μ. από το πλησιέστερο όριο του παραδοσιακού οικισμού δεν είναι δυνατή η χωροθέτηση Α/Γ εντός της ζώνης απαγόρευσης.
• Λοιποί οικισμοί
Η απαιτούμενη ελάχιστη απόσταση των 500μ από το κέντρο των λοιπών οικισμών, προσαυξημένη κατά 500μ. και σε κάθε περίπτωση σε απόσταση μεγαλύτερη των 500μ. από την τελευταία κατοικία των οικισμών αυτής της κατηγορίας, δεν τηρείται για τον μη οριοθετημένο και μη χαρακτηρισμένο οικισμό (προ του έτους 1923): «Άγιος Θαλλέλαιος», το κέντρο του οποίου απέχει λιγότερο από 800m νότια του πολυγώνου του δυτικού τμήματος στο αιολικό πάρκο «Βουρλάς». Σημειώνεται ότι η ορθή πρακτική έχει εφαρμοστεί για την περίπτωση του μη οριοθετημένου παραδοσιακού οικισμού «Κόρωνος» από το κέντρο του οποίου τηρήθηκε ζώνη ασυμβατότητας 2.000m (500m + 1.500m), όπως εικονίζεται στο Σχέδιο ΜΠΕ-ΝΑΞ 13.2. της Μ.Π.Ε.
• Μεμονωμένη κατοικία (νομίμως υφιστάμενη)
Η εξασφάλιση επιπέδου θορύβου μικρότερου των 45db από μεμονωμένες κατοικίες (νομίμως υφιστάμενες) δεν τεκμηριώνεται, καθώς στη Μ.Π.Ε. δεν αναφέρεται ποια είναι η χρήση των κτισμάτων που βρίσκονται εντός της ζώνης που καθορίζεται από την ισοθορυβική καμπύλη των 45dB στο δυτικό και ανατολικό τμήμα του προτεινόμενου αιολικού πάρκου «Βουρλάς» και ιδιαίτερα των κτισμάτων που βρίσκονται πλησίον της ανεμογεννήτριας Α/Γ1 του δυτικού κλάδου.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το επισυναπτόμενο στην παρούσα έντυπο της εταιρείας ENERCON αναφορικά με τη στάθμη θορύβου που εκπέμπεται από την προς εγκατάσταση Α/Γ του τύπου Ε-70, στην περίπτωση Α/Γ με ύψος πυλώνα ΗΗ=64m επιτυγχάνεται στάθμη θορύβου 45dB(A) σε απόσταση 280m από τον πυλώνα της Α/Γ υπό τυπικές ανεμολογικές συνθήκες (και χωρίς τη μετεωρολογική διόρθωση). Όπως εικονίζεται στο Σχέδιο ΜΠΕ-ΝΑΞ 12.2, η ισοθορυβική καμπύλη των 45 dB(A), απέχει απόσταση μικρότερη της προβλεπόμενης από το τεχνικό εγχειρίδιο του κατασκευαστή, ιδιαίτερα από τις ακραίες Α/Γ κάθε κλάδου των προτεινόμενων ΑΣΠΗΕ.

Όπως προκύπτει από την ΜΠΕ για το υποέργο της Νάξου, δεν πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια του Πίνακα ΣΤ που αφορούν στις ελάχιστες απαιτούμενες αποστάσεις των αιολικών εγκαταστάσεων από ζώνες ή εγκαταστάσεις παραγωγικών δραστηριοτήτων:
• Λειτουργούσες επιφανειακά μεταλλευτικές - εξορυκτικές ζώνες και δραστηριότητες
Η απαιτούμενη ελάχιστη απόσταση των 500μ από τη λειτουργούσα επιφανειακά εξορυκτική δραστηριότητα στην περιοχή των Μελάνων, δεν τηρείται στο ανατολικό τμήμα του αιολικού πάρκου «Βουρλάς». Σύμφωνα με την υπ’ αρ. πρωτ. 69758/6266/21-10-2011 αρνητική εισήγηση του Τμήματος Περιβάλλοντος Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, πρόκειται για το υφιστάμενο λατομείο αδρανών υλικών (της εταιρείας ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗ ΝΑΞΟΥ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑΣ – ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ Ο.Ε.), για το οποίο έχει εκδοθεί και ισχύει η υπ’ αρ. πρωτ. 9938/20-7-2005 Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων Περιφέρειας Ν. Αιγαίου.

Ως προς τα κριτήρια του Πίνακα Β του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ 49828/2008, που αφορούν στις ελάχιστες απαιτούμενες αποστάσεις των αιολικών εγκαταστάσεων από περιοχές περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, επισημαίνονται τα εξής:
• Ακτές κολύμβησης που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των νερών κολύμβησης που συντονίζεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ (νυν Υ.ΠΕ.Κ.Α.)
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα Β, απαιτείται τήρηση ελάχιστης απόστασης 1500μ. των αιολικών εγκαταστάσεων από τις ακτές κολύμβησης που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των νερών κολύμβησης που συντονίζεται από το Υ.ΠΕ.Κ.Α. Το κριτήριο αυτό βρίσκει εφαρμογή στις περιπτώσεις που η άτρακτος μίας ανεμογεννήτριας είναι ορατή από την ασύμβατη χρήση.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι πλησιέστερες ορατές ανεμογεννήτριες του δυτικού τμήματος (Καβαλλάρη) του αιολικού πάρκου «Α/Π Δίστομος» από την ακτή κολύμβησης της Αγιασού βρίσκονται σε απόσταση της τάξης των 1000μ από αυτήν. Παρόλο που η εν λόγω ακτή κολύμβησης δεν περιλαμβάνεται μέχρι σήμερα στο πρόγραμμα παρακολούθησης των νερών κολύμβησης που συντονίζεται από το ΥΠΕΚΑ, γίνεται αντιληπτό ότι σε περίπτωση εγκατάστασης των προτεινόμενων ανεμογεννητριών εκμηδενίζεται η προοπτική τουριστικής αξιοποίησης της παράκτιας περιοχής της Αγιασού. Το στοιχείο αυτό απαιτείται να ληφθεί υπόψη στα πλαίσια αξιολόγησης της συμβατότητας του «Α/Π Δίστομος» με την τουριστική ανάπτυξη της Νάξου. Σε κάθε περίπτωση, βασικό προαπαιτούμενο για τη λήψη οριστικής απόφασης είναι να ερωτηθεί ο αρμόδιος Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων, σχετικά με την πρόθεση ή/και τυχόν προγραμματισμό του για ένταξη της ακτής κολύμβησης της Αγιασσού στο συντονιζόμενο από το Υ.ΠΕ.Κ.Α. πρόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των νερών κολύμβησης.

(β) Παρατηρήσεις ως προς τις επιπτώσεις του έργου στον Τοπικό Χωροταξικό Σχεδιασμό

Στη Μ.Π.Ε. του έργου δεν λαμβάνεται υπόψη το υπό εκπόνηση Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Γ.Π.Σ.) - Σχέδιο Οικιστικής Ανάπτυξης Ανοικτής Πόλης (ΣΧ.Ο.Ο.Α.Π.) Δήμου Νάξου. Εδώ και ένα έτος περίπου έχει υποβληθεί στο Δήμο το επικαιροποιημένο Β' στάδιο (υποστάδιο Β1) της Μελέτης ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ Δήμου Νάξου. Η Μελέτη αφορά στη ρύθμιση των αναπτυξιακών και χωροταξικών παραμέτρων που επηρεάζουν την εξέλιξη της πόλης της Νάξου και των οικισμών του νέου Δήμου που συμπίπτουν με τα όρια του νέου πρωτοβάθμιου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει ήδη προβεί σε δημόσια διαβούλευση, στα πλαίσια του Β1 σταδίου της Μελέτης. Στην εν λόγω Μελέτη περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων πρόβλεψη για επέκταση του οικισμού του Κουρουνοχωρίου και προς Βορρά (δηλαδή προς την προτεινόμενη θέση εγκατάστασης του ανατολικού τμήματος του Α/Π Βουρλάς). Αν ληφθεί υπόψη ο σκοπούμενος χωροταξικός σχεδιασμός, η ζώνη απαγόρευσης εύρους 1.500m από το προτεινόμενο όριο του οικισμού (όπως αυτή ορίζεται στο Πίνακα Β του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ 49828/2008) τέμνει το πολύγωνο του ανατολικού τμήματος του Α/Π Βουρλάς και επικαλύπτεται σε μεγάλο ποσοστό αυτού ενώ 5 από τις 7 ανεμογεννήτριες του τμήματος αυτού βρίσκονται μέσα στη ζώνη ασυμβατότητας.
Επιπρόσθετα, στη Μ.Π.Ε. του έργου δεν λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα της Α΄ Φάσης του έργου: «Πρότυπος Χωροταξικός Σχεδιασμός Δήμου Δρυμαλίας για την ανάδειξη και προστασία της φυσιογνωμίας του», το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ: «Μελέτη ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ». Σύμφωνα με την Α΄ Φάση του έργου («Ανάλυση-Προκαταρκτική Πρόταση») και σε σχέση με τα πληθυσμιακά μεγέθη προβλέπεται μικρή πληθυσμιακή αύξηση για την επόμενη δεκαετία σε συγκεκριμένα τοπικά διαμερίσματα μεταξύ των οποίων και του Δαμαριώνα, όπου συμπεριλαμβάνεται ο παραλιακός οικισμός της Αγιασού. Ειδικά ως προς τους παραλιακούς οικισμούς του Δήμου, προβλέπονται μεγαλύτερες αυξήσεις σε επίπεδο πραγματικού πληθυσμού, λόγω αυξημένων οικιστικών αναγκών που προέρχονται κυρίως από δραστηριότητες του τουριστικού τομέα και την παραθεριστική κατοικία. Δεδομένου ότι στην προκαταρτική Πρόταση της Α’ Φάσης του έργου προβλέπεται: (α) δραστικός περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης ειδικά στις παράκτιες περιοχές και (β) έλεγχος δυνατότητας επέκτασης οικισμών, είναι πιθανό στο επόμενο στάδιο της Μελέτης να προταθεί αύξηση των ορίων οικισμών όπως η Αγιασός, ώστε να συμπεριληφθούν τουλάχιστον οι κατοικίες που χωροθετούνται σήμερα ανατολικά του οικισμού.
Η δυνατότητα επέκτασης των ορίων του οικισμού της Αγιασού ουσιαστικά αίρεται σε περίπτωση εγκατάστασης των προτεινόμενων ανεμογεννητριών του δυτικού κλάδου στο αιολικό πάρκο «Α/Π Δίστομος», καθώς η πλησιέστερη ανεμογεννήτρια του κλάδου (η ΑΓ1) απέχει περίπου 840μ. από τα σημερινά όρια του οικισμού «Αγιασός» και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία η ελάχιστη απαιτούμενη απόσταση μεταξύ αιολικών εγκαταστάσεων και λοιπών οικισμών (οριοθετημένων) ορίζεται στα 500μ.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, στη Μ.Π.Ε. δεν λαμβάνονται υπόψη τα προτεινόμενα (από Γ.Π.Σ. – ΣΧΟΟΑΠ) νέα όρια οικισμών και δεν προσεγγίζονται οι προκύπτουσες συγκρούσεις χρήσεων γης, με αποτέλεσμα να μην συνεκτιμώνται οι επιπτώσεις του έργου στοντοπικό χωροταξικό σχεδιασμό. Ενδεχόμενη εγκατάσταση των προτεινόμενων στη Μ.Π.Ε. αιολικών πάρκων της Νάξου θα μειώσει δραστικά τη δυνατότητα απρόσκοπτης επέκτασης των ορίων συγκεκριμένων οικισμών του νησιού (που γειτνιάζουν με τις θέσεις εγκατάστασης των Α/Γ). Η συγκεκριμένη προοπτική αντίκειται στο στόχο που τίθεται από τα υπερκείμενα επίπεδα χωροταξικού σχεδιασμού αλλά και στη βασική αρχή που διαπνέει τη μελέτη ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ Δήμου Νάξου περί περιορισμού της εκτός σχεδίου δόμησης και περί επέκτασης των ορίων των οικισμών της νήσου.

(γ) Παρατηρήσεις ως προς την πληρότητα των εξεταζόμενων εναλλακτικών λύσεων χωροθέτησης αιολικών πάρκων

Εξετάζονται τέσσερις (4) εναλλακτικές λύσεις (Κεφάλαιο 4 της ΜΠΕ):
• Η προτεινόμενη λύση:
i. Α/Π Βουρλάς: 7+7=14 Α/Γ x 2,3MW= 32,2MW &
ii. Α/Π Δίστομος: 12+4 = 18 Α/Γ x 2,3MW= 36,8MW – λειτουργία στα 36MW).
• Η Εναλλακτική Λύση – 1:
i. Α/Π Βουρλάς: 6+8+4=18 Α/Γ x 2,0MW= 36,0MW,
ii. Α/Π Δίστομος: 8+5+5 = 18 Α/Γ x 2,0MW= 36,0MW &
iii. Α/Π Μπολιμπάς: 7+6+5 = 18 Α/Γ x 2,0MW= 36,0MW
• Η Εναλλακτική Λύση – 2:
i. Α/Π Βουρλάς: 8+7+6=21 Α/Γ x 2,0MW= 42,0MW &
ii. Α/Π Μπολιμπάς: 14+6 = 20 Α/Γ x 2,0MW= 40,0MW
• Η μηδενική λύση: να μην εκτελεστεί το έργο.
Η Εναλλακτική Λύση – 1 απορρίφθηκε (σελ. 4-33 Μ.Π.Ε.) διότι 14 από τις 18 Α/Γ του Α/Π Βουρλάς και 15 από τις 18 Α/Γ του Α/Π Μπολιμπάς (με αυτή του τη μορφή έχει λάβει την υπ αρ. 1936/2010 Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από τη ΡΑΕ), είναι ασύμβατες με τις προβλέψεις του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ 49828 (ΦΕΚ 2464Β/3.12.2008).
Η Εναλλακτική Λύση – 2 απορρίφθηκε (σελ. 4-36 Μ.Π.Ε.) διότι 3 από τις 21 Α/Γ του Α/Π Βουρλάς και 19 από τις 20 Α/Γ του (τροποποιημένου από αυτό που έχει λάβει άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ) Α/Π Μπολιμπάς, είναι ασύμβατες με τις προβλέψεις του Παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ 49828 (ΦΕΚ 2464Β/3.12.2008).
Η μηδενική λύση (σελ. 4-13 Μ.Π.Ε.) «… θα μπορούσε να επιλεγεί ως προτεινόμενη μόνο αν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την κατασκευή και λειτουργία του έργου ήταν τόσο σημαντικές ως προς το μέγεθος και το χαρακτήρα τους, που να δικαιολογούν την απόρριψή του, συνεκτιμώντας τη σημαντική κλίμακα του προτεινόμενου έργου (10 αιολικά πάρκα που μπορούν να αποδώσουν ενέργεια ίση με το 1/3 του δυναμικού του λιγνιτικού σταθμού της Μεγαλόπολης).
Η κύρια λύση υπερέχει σημαντικά των δύο εναλλακτικών λύσεων χωροθέτησης του υπό μελέτη Υποέργου Νάξου (Υποέργο 2) και για αυτό το λόγο αποτελεί τη λύση που προτείνεται στην παρούσα μελέτη ως βέλτιστη περιβαλλοντικά λύση χωροθέτησης. Θεωρείται η βέλτιστη περιβαλλοντικά λύση για την επίτευξη της απαιτούμενης συνολικής δυναμικότητας που καθιστά το υποέργο βιώσιμο…» (σελ. 4-37 Μ.Π.Ε.).
Το αιολικό πάρκο Μπολιμπάς με τη μορφή που αυτό περιλαμβάνεται στην εναλλακτική λύση 1 έχει ήδη λάβει άδεια παραγωγής από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, με την υπ’ αρ. πρωτ. 1396/2010 Απόφαση της Ρ.Α.Ε., η οποία επισυνάπτεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της Μ.Π.Ε. (ΑΑ συν/νου εγγράφου: Νο 65). Όπως αποδεικνύεται από τα παραπάνω, στις εξεταζόμενες (στη Μ.Π.Ε.) εναλλακτικές λύσεις χωροθέτησης αιολικών πάρκων της Νάξου περιλαμβάνονται ήδη αδειοδοτημένες (από τη Ρ.Α.Ε.) αιολικές εγκαταστάσεις. Συνεπώς, οι εναλλακτικές που εξετάζονται στη Μ.Π.Ε. είναι προσχηματικές ενώ εγείρεται και ζήτημα νομιμότητας της υπ’ αρ. πρωτ. 1396/2010 Απόφασης της Ρ.Α.Ε., δεδομένου ότι το αιολικό πάρκο «Μπολιμπάς» απορρίπτεται από την ίδια τη Μ.Π.Ε., λόγω ασυμβατότητάς του με τα κριτήρια χωροθέτησης αιολικών εγκαταστάσεων που ορίζονται στην Κ.Υ.Α. 49828/2008 καίτοι η ΡΑΕ σε απάντησή της προς την ΕΥΠΕ του ΥΠΕΧΩΔΕ (ΑΑ συν/νων εγγράφων: Νο 43 & Νο 44) διαβεβαιώνει ότι οι ΑΣΠΗΕ των οποίων οι ΠΠΕ διαβιβάστηκαν προς αυτήν (ΑΑ συν/νου εγγράφου: Νο 42) έχουν ελεγχθεί αναφορικά με τη συμβατότητά τους ως προς τις προβλέψεις του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ (προφανώς έγινε μόνο αξιολόγηση του κριτηρίου της μέγιστης πυκνότητας αιολικών εγκαταστάσεων ανά πρωτοβάθμιο ΟΤΑ).

Τέλος καθίσταται σαφές ότι η τελική (προτεινόμενη) λύση χωροθέτησης των ΑΣΠΗΕ του υποέργου Νάξου επιλέχθηκε με κριτήριο την επίτευξη της απαιτούμενης συνολικής δυναμικότητας που καθιστά το υποέργο βιώσιμο (δηλαδή επί τη βάση οικονομικών και όχι αμιγώς περιβαλλοντικών κριτηρίων).


(δ) Παρατηρήσεις ως προς την επάρκεια των εξεταζόμενων λύσεων για την προστασία των περιοχών NATURA 2000 και των περιοχών προστασίας της ορνιθοπανίδας

Τμήμα της περιοχής εγκατάστασης των δύο προτεινόμενων αιολικών πάρκων Νάξου βρίσκεται σε περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στον εθνικό κατάλογο του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου προστατευόμενων περιοχών «Natura 2000». Συγκεκριμένα, οι 5 από τις 16 ανεμογεννήτριες του αιολικού πάρκου «Δίστομος» χωροθετούνται εντός του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας με κωδ. GR4220014. Επίσης, κομμάτι των πολυγώνων εγκατάστασης των υπό μελέτη αιολικών πάρκων και μέρος του δρόμου που οδηγεί στη γραμμή διασύνδεσης βρίσκονται μέσα στη Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά με κωδικό GR154: «Όρη Δίας, Μαυροβούνι και Κόρωνος», η οποία σε μεγάλο τμήμα της καλύπτεται από περιοχές του Δικτύου Natura.
Όπως αναφέρεται στη Μ.Π.Ε. για το υποέργο της Νάξου και αναφορικά με την περιοχή ΖΕΠ του Δικτύου NATURA 2000 με κωδικό GR4220026 και ονομασία: «Όρη Αναθεματήστρα, Κόρωνος, Μαυροβούνι, Ζεύς, Βιγλατούρι», το σύνολο των προτεινόμενων ανεμογεννητριών χωροθετείται εκτός της συγκεκριμένης ΖΕΠ ενώ ορισμένες εξ αυτών βρίσκονται πλησίον ή στα όρια της εν λόγω περιοχής. Συγκεκριμένα, η πλησιέστερη στα υπό μελέτη αιολικά πάρκα του υποέργου Νάξου περιοχή, η οποία συμπεριλαμβάνεται στον Εθνικό Κατάλογο του Ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου προστατευόμενων περιοχών «Natura 2000» ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας με κωδικό: GR4220026, απέχει απόσταση 90m από την πλησιέστερη σε αυτή ανεμογεννήτρια (Α/Γ 16 του Α/Π Δίστομος). Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα Β του Παραρτήματος ΙΙ της Κ.Υ.Α. 49828/2008, η ελάχιστη απόσταση των αιολικών εγκαταστάσεων από περιοχές ΖΕΠ ορνιθοπανίδας (SPA) του Δικτύου «NATURA 2000» κρίνεται κατά περίπτωση στο πλαίσιο της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, μετά από εκπόνηση ειδικής ορνιθολογικής μελέτης.
Στη Μ.Π.Ε. δεν εξετάζονται εναλλακτικές λύσεις για την προστασία των περιοχών NATURA ενώ διαφαίνεται ύπαρξη κινδύνου και για την ορνιθοπανίδα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ορισμένα από τα προτεινόμενα στην παράγραφο 8.4 της ΜΠΕ μέτρα προστασίας της ορνιθοπανίδας στη φάση λειτουργίας του υποέργου κρίνονται ως τουλάχιστον επισφαλή, καθώς:
• η «δημιουργία και συστηματική λειτουργία ταΐστρας για όρνια» σε μεμακρυσμένα από τις θέσεις των Α/Γ σημεία, παρά τις εκτιμήσεις των μελετητών είναι δυνατόν να προκαλέσει την όχληση που αναγνωρίζεται ως πιθανή επίπτωση στη ΜΠΕ και οδηγεί σε εκτόπιση των πουλιών και των διαδρομών πτήσεων που αυτά χρησιμοποιούν μακριά από τις Α/Γ και τα ΑΙΟΠΑ, το αποκαλούμενο «φράγμα ανάσχεσης» (barrier effect), δηλαδή να προκληθεί έμμεση απώλεια βιοτόπου.
• η «απομάκρυνση νεκρών ζώων στην περιοχή των Α/Π» προκειμένου να μην προσελκύονται αρπακτικά πουλιά στον χώρο των Α/Γ κρίνεται ως ουσιαστικά ανέφικτη διότι η περιοχή που θα πρέπει να σαρώνεται για τον εντοπισμό νεκρών ζώων γύρω από τις θέσεις εγκατάστασης των Α/Γ είναι τεράστια και μη προσπελάσιμη καθιστώντας πρακτικά το μέτρο ανεφάρμοστο. Η εφαρμογή του μέτρου μόνο στη ζώνη που περικλείουν τα πολύγωνα των ΑΣΠΗΕ (ώστε να είναι εφικτή η εφαρμογή του) καθιστά τη χρησιμότητά του και την συνεισφορά του στον περιορισμό της τρωτότητας των πτηνών εξαιρετικά περιορισμένη.
• το «Πρόγραμμα παρακολούθησης ιπτάμενης πανίδας στην περιοχή εγκατάστασης των υπό μελέτη αιολικών πάρκων με τη χρήση ραντάρ», δεν έχει επί του παρόντος εφαρμοστεί σε παρόμοιες περιπτώσεις στην Ελλάδα άρα η εφαρμοσιμότητά του δεν είναι εξασφαλισμένη ενώ εκτιμάται ότι θα έχει και σημαντικό κόστος εγκατάστασης καθιστώντας αμφίβολη την τελική ενσωμάτωσή του στα μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων στην άγρια ορνιθοπανίδα της περιοχής.

(ε) Παρατηρήσεις ως προς τον τρόπο μεταφοράς των ανεμογεννητριών στις προτεινόμενες θέσεις εγκατάστασης, τη διάνοιξη νέας και την καταλληλότητα της υφιστάμενης οδοποιίας

Σύμφωνα με το επισυναπτόμενο Τεχνικό Εγχειρίδιο της εταιρείας Enercon αναφορικά με τις απαιτήσεις σε οδοποιία πρόσβασης στις θέσεις εγκατάστασης της Α/Γ Ε-70 Ε4 και τα πλατώματα τοποθέτησης του θεμελίου και ανέγερσης της υπερδομής, οι προδιαγραφές είναι οι ακόλουθες:

Ωφέλιμο εύρος καταστρώματος οδού 4,0 m
Εύρος ζώνης διέλευσης οχημάτων σε καμπύλες 5,5 m
Ενεργό ύψος ζώνης διέλευσης οχημάτων 4,6 m
Ελάχιστη εξωτερική ακτίνα καμπυλότητας σε στροφές 28 m
Μέγιστη αποδεκτή κλίση σε χωμάτινη οδό 7%
Μέγιστη αποδεκτή κλίση σε ασφάλτινη οδό 12%
Εύρος ζώνης εκχέρσωσης για τα μεταφορικά οχήματα 15 cm
Μέγιστη ανοχή φορτίου ανά άξονα οχήματος 12 tn
Μέγιστο φορτίο οχήματος 120 tn

Στην κρινόμενη ΜΠΕ γίνεται απλή αναφορά στα δρομολόγια που θα ακολουθηθούν για τη μεταφορά των τμημάτων των Α/Γ και των λοιπών υποδομών κάθε ΑΣΠΗΕ στις προτεινόμενες θέσεις (παρ. 8.1.4.2 & 8.1.4.3), αλλά δεν αποτιμώνται τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των τμημάτων της υφιστάμενης οδοποιίας που θα χρησιμοποιηθεί για το σκοπό αυτό. Συνεπώς δεν γίνεται καμία εκτίμηση για την καταλληλότητα της υφιστάμενης οδοποιίας ούτε για τις επιπτώσεις που θα επιφέρει η κατασκευή του έργου σε τμήματα των υφισταμένων οδών της νήσου (σε περίπτωση που τελικά τμήματα αυτής είναι κατάλληλα) για τη διέλευση των οχημάτων μεταφοράς του εξοπλισμού (π.χ. τροποποιήσεις ακτίνας καμπυλότητας, κατά μήκος κλίσεων, διαμόρφωση ζώνης απογύμνωσης στις στροφές και τις διασταυρώσεις κ.λ.π.), όπως εικονίζεται στα σχήματα που παρατίθενται κατωτέρω και ελήφθησαν από το Τεχνικό Εγχειρίδιο του κατασκευαστή.
Επιπρόσθετα παρατηρείται απόκλιση των τιμών που αναφέρονται στη ΜΠΕ (σελίδα 8-20 της παρ. 8.1.4.1) για την απαιτούμενη οδοποιία π.χ. μέγιστη κατά μήκος κλίση 12% (ενώ περιλαμβάνονται και χωμάτινα τμήματα με χαλαρές επιφάνειες όπου η μέγιστη επιτρεπτή κλίση είναι 7%), ελάχιστη ακτίνα καμπυλότητας 25m έναντι του ορθού 28m που περιλαμβάνονται στο Τεχνικό Εγχειρίδιο.


(στ) Παρατηρήσεις ως προς τη σκοπιμότητα υλοποίησης του Υποέργου Νάξου και τους Εθνικούς Στόχους

Ήδη, στη Νάξο έχει εγκατασταθεί ένα αιολικό πάρκο ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 7,56 MW με 9 ανεμογεννήτριες, στην Αμμόμαξη της Κορώνου, καθώς και 2 ανεμογεννήτριες ισχύος 1,2 MW, στη θέση Ξηρόκαμπος. Παράλληλα έχει υλοποιηθεί η εγκατάσταση Φ/Β σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με ισχύ 1,05MW, ανεβάζοντας την ισχύ των μονάδων ΑΠΕ στο νησί στα 9,81MW. Σε αυτά τα ήδη υλοποιημένα έργα, έρχονται τώρα να προστεθούν τα δύο νέα αιολικά πάρκα ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), η σημερινή κατάσταση εξέλιξης των αιτήσεων για εγκατάσταση και άλλων αιολικών πάρκων στη Νάξο αγγίζει τα 118MW περίπου, τη στιγμή που η αιχμή ζήτησης του νησιού δεν ξεπερνά τα 22MW (θερινή αιχμή ζήτησης τον Αύγουστο, με μέση χειμερινή ζήτηση μικρότερη των 10MW) και η εκτίμηση για την επόμενη εικοσαετία ανέρχεται στα 30 – 35 MW.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποιεί ο Διαχειριστής ΜΔΝ (ΔΕΗ ΑΕ) και περιλαμβάνονται στο πιο πρόσφατο Πληροφοριακό Δελτίο Σεπτεμβρίου 2011 που επισυνάπτεται, στο σύμπλεγμα Πάρου – Νάξου – Ίου – Σχοινούσας που ηλεκτροδοτείται από τον πετρελαϊκό (θερμικό) σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Πάρου εγκατεστημένης ισχύος 75,84MW, η αιχμή ζήτησης για το έτος 2010 ανήλθε σε 71,10MW ενώ στο επτάμηνο Μάρτιος – Σεπτέμβριος του τρέχοντος έτους επιτεύχθηκε μέση συνεισφορά των υφιστάμενων μονάδων ΑΠΕ στην καταναλισκόμενη ενέργεια της τάξης του 17,1%.
Συνεπώς το συγκεκριμένο σύμπλεγμα νησιών βρίσκεται κοντά στον Εθνικό στόχο παραγωγής του 20% της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες ΑΠΕ το έτος 2020, 9 έτη πριν την τιθέμενη προθεσμία και χωρίς την υλοποίηση των προτεινόμενων ΑΣΠΗΕ στη Νάξο και την Πάρο (νησιά του συμπλέγματος που περιλαμβάνουν αιολικά πάρκα στην κρινόμενη ΜΠΕ). Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο στόχος θα υπερκεραστεί πολύ νωρίτερα από την τιθέμενη προθεσμία με την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ σαφώς μικρότερης κλίμακας.

Συνολικά και πέραν των τεχνικών ζητημάτων, πρόκειται για ένα έργο τεραστίων διαστάσεων, το οποίο ουδεμία σχέση έχει με τη φυσιογνωμία του νησιού και την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων του σε ηλεκτρική ενέργεια. Το τοπίο πρόκειται να αλλάξει δραματικά, κάτι το οποίο φαίνεται ξεκάθαρα ακόμη και από τη φωτορεαλιστική απεικόνιση στην ίδια τη Μ.Π.Ε. Το νησί αρχίζει να μετατρέπεται σε βιομηχανία παραγωγής και εξαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Έργα τέτοιων διαστάσεων δεν πραγματοποιούνται προς όφελος του περιβάλλοντος ή των κατοίκων των νησιών, αλλά εξυπηρετούν μόνο τα μεγάλα συμφέροντα και γίνονται σε βάρος του πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Οι ανεμογεννήτριες εγκαθίστανται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, ενώ για να φτάσουν μέχρι εκεί διανοίγονται χιλιόμετρα νέων δρόμων μέσα σε δασικές εκτάσεις, με ολέθριες επιπτώσεις στη χλωρίδα, την πανίδα (συμπεριλαμβανομένης της ορνιθοπανίδας) και στο μοναδικό τοπίο των κυκλαδίτικων νησιών.

Για όλους τους παραπάνω λόγους ζητούμε από το Περιφερειακό Συμβούλιο Ν. Αιγαίου να γνωμοδοτήσει αρνητικά και από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ να μην εγκρίνει τη ΜΠΕ του έργου.

ΤΟ Δ.Σ. ΤΗΣ ΠΕ.ΚΙ.Ν