Γκρεμίζουν τα μεγάλα φράγματα στις Η.Π.Α

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι κάτοικοι του Λιβαδερού συζητούν την ανάγκη δημιουργίας μικρών ή μεγάλων φραγμάτων. Έχει αποδειχθεί μετά απο έρευνες σε πιό αναπτυγμένες χώρες απο την Ελλάδα ότι τα μικρά φράγματα είναι πολύ πιο χρήσιμα απο τα μεγάλα. Οι λόγοι που αμφισβητούνται τα μεγάλα φράγματα είναι οι παρακάτω:
• τις κοινωνικές επιπτώσεις της υποχρεωτικής μετεγκατάστασης,
• την απώλεια καλής ποιότητας γης κάτω από τις τεχνητές λίμνες των φραγμάτων
• το πρόβλημα της απώλειας νερού στις θερμές και ξηρές περιοχές μέσω εξάτμισης από την τεχνητή λίμνη και τους διαύλους καθώς και από τις υψηλές διαρροές στα δίκτυα διανομής (και λόγω του υψηλού κόστους εφαρμογής της απαιτούμενης τεχνολογίας),
• την έξαρση ορισμένων ασθενειών και συγκεκριμένα της ελονοσίας και της σχιστοσωμίασης,
• την εκδήλωση σεισμών εξαιτίας της πίεσης που ασκεί η μεγάλη ποσότητα του νερού σε γεωλογικά εύθραυστα εδάφη, και τέλος
• το ότι οι τεχνητές λίμνες των φραγμάτων γρήγορα γεμίζουν με ύλη.

Οι Η.Π.Α. υπήρξαν πρωτοπόροι τον τελευταίο αιώνα στην δημιουργία φραγμάτων στα ποτάμια για διάφορους λόγους. Άλλα από αυτά τα φράγματα ήταν για την παραγωγή ενέργειας, άλλα για άρδευση και ύδρευση και άλλα χρησιμοποιούνταν σαν αποθήκες νερού. Κατασκευάστηκαν 75.000 φράγματα μεγαλύτερα των 2 μέτρων και 10.000 φράγματα μικρότερα. Μέχρι τότε πίστευαν ότι οι αρνητικές επιπτώσεις των φραγμάτων στο περιβάλλον, ήταν ελάχιστες.

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Συνειδητοποίησαν πλέον ότι
οι αρνητικές συνέπειές τους, είναι πολύ περισσότερες από τις ωφέλειες. Διαπίστωσαν ότι τα φράγματα καταστρέφουν κάθε είδους ζωής στα ποτάμια, καθώς εμποδίζουν την μετακίνηση των ψαριών και βλάπτουν ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον, ανατρέποντας τη λεπτή ισορροπία των χημικών, φυσικών και βιολογικών διαδικασιών που αποτελούν έναν υγιή ποταμό.

Τα τελευταία χρόνια οι περιβαλλοντικοί κανόνες και νόμοι έγιναν πολύ αυστηροί, με αποτέλεσμα να σταματήσει πλέον η κατασκευή φραγμάτων. Επίσης το κόστος που απαιτείται, ώστε τα παλιότερα φράγματα να εναρμονιστούν με τους τωρινούς αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες, είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος που απαιτείται για την απομάκρυνση των φραγμάτων. Έτσι λοιπόν άρχισε με γοργούς ρυθμούς η απομάκρυνση με κάθε τρόπο των φραγμάτων από τα ποτάμια. Μόνο το 2004 καταστράφηκαν 60 φράγματα μικρά και μεγάλα, ενώ την περίοδο 1999- 2003καταστράφηκαν 465 φράγματα.και αναμένεται σύντομα η απομάκρυνση άλλων 100.

Οι λόγοι που οδήγησαν στην αλλαγή αυτή της αντίληψης για τη χρησιμότητα των φραγμάτων είναι οι εξής:
1. Καλύτερη επιστημονική κατανόηση των αρνητικών επιπτώσεων των φραγμάτων. Έχουν διαπιστωθεί πλέον επιστημονικά οι αρνητικές επιπτώσεις των φραγμάτων στα οικοσυστήματα των ποταμών.

2. Βρέθηκαν άλλες εναλλακτικές λύσεις. Ενώ τα φράγματα εξυπηρετούν διάφορες ανθρώπινες ανάγκες, έχουν αναπτυχθεί πλέον άλλοι τρόποι για να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες χωρίς φράγματα. Έχουν στραφεί πλέον σε άλλους τρόπους παραγωγής ενέργειας κι όχι από τα φράγματα, που θεωρείται επιβλαβής τρόπος για το περιβάλλον.

3. Η γήρανση των φραγμάτων. Η μέση διάρκεια ζωής ενός φράγματος είναι τα 50 χρόνια. Ο συνεχής έλεγχος που απαιτείται και οι επισκευές, είναι μεγαλύτερες σε κόστος, από ότι η απομάκρυνση του φράγματος.

4. Απομάκρυνση φραγμάτων υδροενέργειας. Αυτή τη στιγμή στις Η.Π.Α. υπάρχουν 2.400 φράγματα υδροενέργειας. Κάθε τριάντα ή πενήντα χρόνια πρέπει να γίνει αναθεώρηση της άδειάς τους. Οι ιδιοκτήτες τους πρέπει να αποδείξουν πλέον, σύμφωνα με τους νέους αυστηρούς περιβαλλοντικούς νόμους, ότι η λειτουργία του φράγματος είναι προς το δημόσιο συμφέρον και όχι σε βάρος του περιβάλλοντος και του ποταμού, πράγμα πάρα πολύ δύσκολο. Η μη καταβολή πλέον δημόσιων επιχορηγήσεων κατέστησε τα φράγματα υδροενέργειας μη ανταγωνιστικά.

5. Ευνοϊκή αντιμετώπιση από το κοινό της απομάκρυνσης των φραγμάτων. Έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα και έχει ενημερωθεί πλήρως το κοινό για τις αρνητικές επιδράσεις των φραγμάτων τόσο οικονομικές όσο και οικολογικές. Επίσης κατάλαβαν οι τοπικές κοινωνίες, ότι τα οικονομικά τους οφέλη από τα φράγματα είναι πολύ λιγότερα από τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν από την τουριστική αξιοποίηση των ποταμών, μετατρέποντάς τους σε χώρους αναψυχής και ποτάμιων σπορ.

Ύστερα από όλα αυτά αναρωτιέται κανείς γιατί στην Ελλάδα, τουλάχιστον την τελευταία τετραετία έχουν δοθεί εκατοντάδες άδειες σε ιδιώτες για τη δημιουργία φραγμάτων και μικρών υδροηλεκτρικών σε πάρα πολλά ποτάμια της Ελλάδας; Ποιος γνωρίζει περισσότερα εμείς ή αυτοί; Εμείς στο Λιβαδερό τι πρέπει να επιδιώκουμε; Την κατασκευή μεγάλου φράγματος στην Κυδωνιά ή την δημιουργία μικρών φραγμάτων ;