Τετάρτη 2 Ιουνίου 2010

Κοινωνική Οικολογία: Η Απάντηση στην Οικονομική και Θεσμική Κρίση της Εποχής μας

Η δεσπόζουσα προπαγάνδα έχει καταφέρει να πείσει πλήθος ανθρώπων ότι το οικολογικό πρόβλημα είναι καθαρά ένα τεχνοκρατικό και περιβαλλοντικό ζητούμενο που δεν έχει άμεση σχέση, ούτε με την παραγωγή, ούτε με τους κρατικούς θεσμούς, ούτε με τον τρόπο που είναι δομημένη και οργανωμένη η κοινωνία μας αλλά είναι ένα αισθητικό και ακροθιγώς επιστημονικό και οικονομικό ζήτημα που μπορεί να επιλυθεί χωρίς το πολιτικό σύστημα να αλλάξει, απλά, υποδεικνύοντας τον σωστό τρόπο με δημοκρατικές προτάσεις ή συμμετέχοντας στους κρατικούς θεσμούς ή ασκώντας πιέσεις στις κυβερνήσεις θα ενστερνιστούν αυτές τις απόψεις και θα βρεθεί κάποια στιγμή η λύση στο οικολογικό πρόβλημα, αρκεί να βρεθούν στις κατάλληλες θέσεις τα κατάλληλα πρόσωπα.

Όλο και πιο συχνά ακούμε και διαβάζουμε τις προτάσεις διάφορων «οικολογικών οργανώσεων» και «ΜΚΟ», όπου θέτουν ως βασική επιδίωξη τους την «ίαση και επίλυση» των συμπτωμάτων και επιπτώσεων του καπιταλισμού τόσο πάνω στην φύση όσο και πάνω στον άνθρωπο και δεν ενδιαφέρονται καθόλου ή απορρίπτουν παντελώς οποιαδήποτε σκέψη για πρόληψη και για κλείσιμο της «πηγής» από όπου διαρρέουν τα προβλήματα αυτά.

Μια διαδεδομένη άποψη που έχοντας ενστερνιστεί το φαντασιακό του καπιταλισμού για συνεχής ανάπτυξη και για υποκατάσταση όλων των ατομικών και κοινωνικών αξιών με αυτή του χρήματος, προτείνει την αντικατάσταση των δημοτικών τελών που αναλογούν στα τετραγωνικά των κατοικιών μας με τέλη που θα συνδέονται με τον όγκο των απορριμμάτων που παράγει κάθε νοικοκυριό. Ο ρυπαίνων πληρώνει δηλαδή αντί του Εγώ με τα λεφτά μου γ@μώ και την κυρά μου.

Ενώ στην συνέχεια, πλέοντας σε πελάγη ευτυχίας, προτείνουν την μετατροπή των πολυεθνικών εταιριών σε κοινωφελή ιδρύματα που με τους νόμους και τους κρατικούς θεσμούς θα αναδιαρθρώσουν την παραγωγή τους προς όφελος του περιβάλλοντος και όχι του κέρδους τους.

Ούτε καν την παραγωγή προϊόντων με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής δεν προτείνουν αφού μπαίνουν σε αυτή την λεπτή και ευαίσθητη διαδικασία.
Δεν δίνω περισσότερη έμφαση σε αυτές τις καταστροφικές και επιβεβλημένες από τα πάνω προοπτικές αλλά συνεχίζω με τα προτάγματα της κοινωνικής οικολογίας που προσεγγίζει φύση και κοινωνία ως αλληλένδετες συνεργαζόμενες και συμπληρωματικές έννοιες.

Η συμβολή του Αμερικανού Μάρεϋ Μπούκτσιν, στον βωμό του παγκόσμιου στοχασμού είναι τουλάχιστον θεμελιώδης. Ιδρυτής του Κομουναλισμού και ελευθεριακός στοχαστής, σήμερα φαντάζει περισσότερο επίκαιρος και αναγκαίος από οποιονδήποτε άλλο στοχαστή. Ο λόγος αυτής της αναγκαιότητας είναι, η οικολογική καταστροφή που πραγματοποιείται από το αχόρταγο, αυταρχικό και καταστροφικό καπιταλιστικό σύστημα - ταυτόχρονα όμως και πολύ δημιουργικό-, με την οποία ασχολήθηκε ο Μπούκτσιν πολύ πριν γίνει η οικολογία της μόδας και περάσει στα χέρια των κυβερνήσεων και των πολυεθνικών εταιρειών.

Δίχως να ισχυρίζεται ότι η ίδια η φύση είναι ηθική και γνωρίζοντας τον ηθικό σχετικισμό των σημερινών κοινωνιών, θεωρεί, ότι η επαναφορά μιας ηθικής στάσης στην ζωή μας, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την δημιουργία μιας λογικής κοινωνίας.

Υποστήριξε ότι στις καπιταλιστικές κοινωνίες το καλό και το κακό δεν τοποθετούνται αντιθετικά και αντιφατικά το ένα προς το άλλο αλλά προσαρμόζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζονται ως αναπόσπαστα μέρη του ίδιου φαινόμενου. Αποτέλεσμα αυτής της καπιταλιστικής πρακτικής είναι η αντικατάσταση της ηθικής με διάφορες τεχνικές για την διατήρηση της καθεστηκυίας τάξης.

Την βάση για την δημιουργία της ηθικής του την αναζήτησε στον τρόπο που λειτουργεί το περιβάλλον, έχοντας όμως γνώση ότι, η δημιουργία μιας ηθικής που θα θεμελιώνεται στην οικολογία, μπορεί να οδηγήσει σε μια «σαλάτα φυσικών νόμων» που να είναι εξίσου τυραννικοί, αυταρχικοί και χαώδεις όπως ο ηθικός σχετικισμός της εποχής μας

(βλέπε Οικοφασιμός με τα συμπεράσματα του περί Άριας φυλής καθώς και την Βαθειά Οικολογία Earth First που με την εξίσωση των μικροβίων και των ανθρώπων έφτασαν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι είναι τα καρκινικά κύτταρα της γης που την υπέρ-εποικίζουν καταστρέφοντας την και κατά συνέπεια πρέπει να αφήσουμε τα μικρόβια και τους διάφορους ιούς να επιβιώσουν σε βάρος της ανθρωπότητας, για να σώσουμε την γη. Στην θεωρία τους βέβαια αυτή δεν περιλάμβαναν τον εαυτό τους και τους αγαπημένους τους).

Ο Μπούκτσιν παρόλο που φτάνει στο ίδιο συμπέρασμα με την «Βαθειά οικολογία», ότι δηλαδή οι ζωικές και φυτικές κοινότητες είναι οικολογικά ταυτόσημες με τις ανθρώπινες κοινότητες η ειδοποιός διαφορά του με τις άλλες θεωρίες είναι ότι δεν εστιάζει στα επιμέρους στοιχεία των διαφορών αλλά στην ίδια την λογική της διαφοροποίησης θεωρώντας την απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέλιξη της φύσης άρα και της κοινωνίας.

Η λογική της διαφοροποίησης και η ίδια η διαφοροποίηση δημιουργεί τις συνθήκες για την εξέλιξη μέσω της αλληλεπίδρασης των διαφορετικών στοιχείων, που όλα μαζί αποτελούν αυτό που λέμε φύση, ζωή, κοινωνία. Εξάλλου η ίδια η ζωή ξεπήδησε από την ανόργανη ύλη, για να μας δείξει τις δυνατότητες της.

Σε αντίθεση με την πλειονότητα των δυτικών στοχαστών που θεωρούσαν τον άνθρωπο και την φύση σαν 2 συγκρουόμενες, αντίθετες και εχθρικές έννοιες, που διακατέχονται από αιτιοκρατικούς και άτεγκτους φυσικούς νόμους, απέδειξε με την παρατήρηση των οικοσυστημάτων, ότι η ατομικότητα, η λογική και η ελευθερία, δεν βρίσκονται υποχρεωτικά σε σύγκρουση με την φύση. Αντίθετα η λογική, η ελευθερία και η ατομικότητα, ενυπάρχουν στην φύση σαν συνιστώσες της. Αυτές οι συνιστώσες αποτέλεσαν τους κύριους άξονες της ηθικής του.

Μελετώντας την φύση απέδειξε, ότι η ισορροπία και η επιβίωση μιας οικοκοινότητας βασίζεται στην ποικιλία και στον πλούτο των ειδών που την αποτελούν, καθώς και στον βαθμό συνεργασίας που ενυπάρχει μεταξύ των μελών της. (Σήμερα το 25% τις βιοποικιλότητας έχει εξαφανιστεί και το υπόλοιπο απειλείται με εξαφάνιση).

Κατέστησε σαφές ότι η εξέλιξη της κοινωνίας πραγματοποιείται μέσα από την αέναη αλληλεπίδραση της με την φύση επιπλήττοντας τους οικολόγους διότι δεν έχουν τονίσει αρκετά το γεγονός ότι η πολλαπλότητα των ζωικών μορφών και των οργανικών αμοιβαίων σχέσεων σε μια βιοκοινότητα ανοίγει νέα εξελικτικά μονοπάτια και δημιουργεί μεγαλύτερη ποικιλία αλληλεπιδράσεων, διαφοροποιήσεων και βαθμών ευκαμψίας στην ικανότητα εξέλιξης.

Όσο πιο πολύπλοκο είναι ένα οικοσύστημα, τόσο υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες αυτορρύθμισης του.
Όσο η ποικιλότητα που υπάρχει σε ένα οικοσύστημα διατηρείται και μεγαλώνει τόσο πιο εύκολα εξελίσσεται το οικοσύστημα και ακόμα πιο εύκολα αντιμετωπίζονται οι δύσκολες καταστάσεις (πχ την οικονομική κρίση που βιώνουμε όλοι μας την αντιμετωπίζει ο καθένας ξεχωριστά. Αν η συνεργασία και η αλληλεγγύη επικρατούσαν δεν θα υπήρχαν τέτοιες ακραίες ομολογουμένως καταστάσεις ούτε αυτοκτονίες ούτε άγχη ούτε πείνα και εξαθλίωση ούτε καν η αίσθηση της ανασφάλειας που τόσο κυριαρχεί στις μέρες μας).

Όσο πιο πλούσιες είναι οι ενδογενής σχέσεις συνεργασίας ενός οικοσυστήματος, τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει το οικοσύστημα (οικοκοινότητα) να επιβιώσει σε περιόδους δυσμενούς μεταβολής, επίθεσης ή φυσικής καταστροφής. Σαν παράδειγμα αναφέρει τα οικοσυστήματα της ερήμου και των αρκτικών πόλων τα οποία καταρρέουν πιο εύκολα γιατί είναι φτωχά σε ποικιλότητα.

Παρομοίασε τον καπιταλιστικό πολιτισμό με τα οικοσυστήματα της ερήμου λόγω των ελάχιστων σχέσεων συνεργασίας και αλληλεγγύης που υπάρχουν μεταξύ μας και φυσικά λόγω της μονοδιάστατης επιδίωξης και του απόλυτου προσανατολισμού του, στην οικονομική ανάπτυξη της κοινότητας χωρίς όρους, καθώς και στην βάση αυτής της επιδίωξης που είναι ο πόλεμος όλων εναντίον όλων.

Ο Μπούκτσιν θεώρησε τον ανελέητο ανταγωνισμό, την ιεραρχία και την κυριαρχία που «παρατηρούμε» στην φύση, ως προβολή του καπιταλιστικού πολιτισμού πάνω στην φύση και υποστήριξε ότι το φυσικό περιβάλλον στηρίζεται στην αρχή της συμπληρωματικότητας και της συνεργασίας χωρίς ιεραρχίες, κλίμακες κ α με απώτερο σκοπό να μεγιστοποιήσει αυτήν την ποικιλότητα και την συνεργασία για να εξελιχθεί.

Στην φύση δηλαδή η επιβίωση και η ενότητα επιτυγχάνονται στην αρχή της διαφοράς. Ασπάζεται μάλιστα τον Ορισμό του ικανότερου ως, εκείνον που βοηθάει τους άλλους να επιβιώσουν και όχι αυτόν που ανηλεώς τους εξολοθρεύει για να επικρατήσει(Δαρβίνος). Η ενότητα των διαφορών μας λοιπόν αποτελεί την ουσία της ηθικής του με την οποία αρνήθηκε να δει την φύση σαν ένα κλειστό αιτιοκρατικό σύστημα όπου κυριαρχούν η ωμή βία, η ιεραρχία και ο ανταγωνισμός.

Σε ότι αφορά τη σύγκριση των οικοσυστημάτων με τις κοινωνίες αυτό που κάνει τόσο σημαντική την κοινωνική οικολογία είναι ότι αμφισβητεί αποφασιστικά την ίδια την λειτουργία της ιεραρχίας ως τρόπο αντιμετώπισης της διαφορετικότητας και της ποικιλίας. Η κοινωνική οικολογία διαρρηγνύει τη συσχέτιση της τάξης με την ιεραρχία.

Θέτει το ερώτημα εάν μπορούμε να έχουμε την εμπειρία του «άλλου» όχι ιεραρχικά, σε μια κλίμακα από το 1 μέχρι το 10 με συνεχή έμφαση στο «ανώτερο» και «κατώτερο» ΑΛΛΑ οικολογικά ως ποικιλία που ενδυναμώνει την ενότητα των φαινομένων. Ως ολότητα που μοιάζει περισσότερο με τις τροφικές αλυσίδες παρά με μια πυραμίδα.

Ο δημιουργός της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ άσκησε κριτική στις μεθοδευμένες προσπάθειες του καπιταλισμού να ταυτίσει την οικολογία με τον ρεφορμιστικό περιβαλλοντισμό και την τεχνοκρατική φυσιοκρατία (Η μάστιγα της εποχής μας τελικά είναι οι τεχνοκράτες και οι περιβαλλοντιστές ειδήμονες που έχοντας ως ιδεολογικό εφαλτήριό τους, την βάση της ρεαλιστικής και καλά πολιτικής, τον Καπιταλισμό δηλαδή! μεμονωμένα και αποσπασματικά προσεγγίζουν το περιβάλλον με σκοπό την περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη αδιαφορώντας ή αγνοώντας πλήρως για τις επιπτώσεις της «επιστήμης» τους στο οικοσύστημα της γης και κατά συνέπεια στον άνθρωπο).

Κατέδειξε με τρόπο απαράμιλλο ότι η οικολογία είναι μια κοινωνική θεωρία και υιοθέτησε ένα τρόπο σκέψης που τον ονόμασε ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟ ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟ! σύμφωνα με τον οποίο, αφού διαλύσουμε την καταστροφική, πνευματική επιρροή του Δυισμού (οργανικό-ανόργανο, ύλη- πνεύμα, σώμα-ψυχή, φύση-άνθρωπος, ηγέτες-υπήκοοι κλπ) που έχει εμφυσήσει με τις αρχές του την λογική, την επιστήμη και την τεχνολογία μας, να τις επαναπροσεγγίσουμε (λογική, επιστήμη, τεχνολογία) με την αρχή ότι, η ποικιλομορφία της φύσης μετασχηματίζεται σε κοινωνική ποικιλομορφία η οποία για να επιβιώσει θα βασίζεται σε αποκεντρωμένες κοινότητες ανθρώπινης κλίμακας.

Η εξέλιξη του φυσικού σε κοινωνικό στηρίζεται σε σχέσεις αλληλοεξαρτώμενες που αλληλεπιδρώντας και αλληλοσυμπληρώνοντας η μια την άλλη, δημιουργούν αυτό που λέμε εξέλιξη και ζωή.

Κατέκρινε τους βιοκοινωνιολόγους και τους φιλοσόφους που δικαίωσαν και στήριξαν την κοινωνική ιεραρχία στην αντίστοιχη φυσική και με έμφαση αντιπαρατέθηκε με τους όρους «σκληρή και τυραννική φύση», βασιλιάς των ζώων, βασίλισσα μέλισσα, ταπεινό μυρμήγκι, υπερήφανο παγώνι κλπ σαν προβολές του πολιτισμού μας πάνω στην φύση, τονίζοντας ότι αυτές οι έννοιες κυριαρχίας για την έμβια φύση δεν έχουν την σημασία που τους δίνουμε εμείς.

Σύμφωνα με τον Μπούκτσιν οι άνθρωποι είναι οι ενεργοί φορείς και οι δημιουργοί της ιστορίας τους, που ίσως αναπτύξουν τις ικανότητες τους, ίσως όχι. Παρόλο που δεν αντιλαμβάνεται την ιστορία ως την απόλυτη πραγμάτωση του HEGEL και το Μαρξιστικό επακόλουθο, τον Κομμουνισμό, είναι σίγουρος ότι κάποια στιγμή στην ιστορία θα πραγματωθεί η ελευθερία (τελεολογία και νομοτέλεια) και οποιοδήποτε συμβάν δεν συνδράμει προς την κατεύθυνση της ελευθερίας, το θεωρεί άχρηστο, ασήμαντο και το αποκαλεί απλό γεγονός.

Πιστεύει ότι η ενυπάρχουσα στο φυσικό περιβάλλον ελευθερία σε συνδυασμό με την δημιουργία ελεύθερων και συνεργατικών, κοινωνικών θεσμών, θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην πραγμάτωση της ελεύθερης φύσης τους.

Ο στοχασμός του Μπούκτσιν δεν εξαντλείται βέβαια στην θεωρία της κοινωνικής οικολογίας. Θαυμαστής του Μαρξ και βαθειά επηρεασμένος από την Αναρχική σκέψη αρνείται οριστικά αυτές τις θεωρίες, την μεν πρώτη για τον στείρο οικονομισμό-εργατισμό της θεωρώντας την ταυτόχρονα ανεπαρκή για την επίλυση των σημερινών πολύπλοκων κοινωνικών προβλημάτων (πχ ο διαχωρισμός αστός-προλετάριος που περιέγραφε την πρώτη βιομηχανική επανάσταση είναι σήμερα ανεπαρκής).

Ενώ την δεύτερη ως αρκετά ατομικιστική και ενίοτε αντικοινωνική θεωρία (πχ η αρχή της ομοφωνίας θεωρούσε ότι μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνη για την λειτουργία της κοινότητας, καθώς και η άρνηση των αναρχικών να δεσμευθούν ακόμα και απέναντι στις αποφάσεις της ανοικτής συνέλευσης, ή η τοποθέτηση του ατόμου υπεράνω της κοινωνίας, επίσης η άρνηση τους να αναλάβουν την ευθύνη για την συλλογική ευημερία ακόμα και τα μέσα που χρησιμοποιούν πέτρες, μολότοφ κλπ όπως και η απόλυτη αντίθεση τους σε οποιαδήποτε μορφή διακυβέρνησης) με αποτέλεσμα να προχωρήσει στην δημιουργία του Κομουναλισμού.

Η αναρχική σκέψη τον βοήθησε να συνειδητοποιήσει ότι η πηγή όλων των κοινωνικών δεινών είναι οι ιεραρχικές σχέσεις με τις οποίες οι ελίτ απολαμβάνουν τον έλεγχο πάνω στους υποτακτικούς τους χωρίς να τους εκμεταλλεύονται υποχρεωτικά όπως πίστευε ο Μαρξ.

Θεωρούσε την ιεραρχία ως το χείριστο κακό που επεκτείνεται και πέρα από τα στενά όρια της Μαρξιστικής τάξης (οικονομική εκμετάλλευση) που ίσως να υπάρχει και μετά την κατάργηση τους ( η αταξική κοινωνία θα είναι εξίσου τυραννική αν είναι ιεραρχημένη). Έτσι η ιεραρχία σε όλες τις μορφές της (πόλη- χωριό- ύπαιθρο, άνδρες- γυναίκες, νέοι-γέροι, ανάμεσα στους ανθρώπους, στους χώρους δουλειάς και στο σχολείο) πρέπει να καταργηθεί.

Γιαυτό το πρόταγμα μιας μη ιεραρχικής κοινωνίας συμβαδίζει με την ανάγκη ριζικής αλλαγής της κοινωνικής πραγματικότητας.
Για αυτήν την αλλαγή ο Μπούκτσιν στρέφεται προς την μεσαία τάξη, που την θεωρεί τον φορέα των αλλαγών, ενώ ταυτόχρονα θέτει ως πρωτεύον ζήτημα όχι τα κλασσικά αριστερά αιτήματα, μισθοί, ωράρια, συνθήκες εργασίας κλπ αλλά, τις γενικευμένες κλιματικές αλλαγές, το πρόβλημα της εξουσίας καθώς και την στοχοθέτηση της δράσης μας για την αποτροπή και την κατάργηση των ολιγαρχικών θεσμών παγκόσμιας εμβέλειας από τον καπιταλισμό όπως, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα, Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, Φαρμάκων, Εργασίας, κλπ.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ η κατάργηση αυτών των Παγκόσμιων Οργανισμών φαντάζει ως η απαρχή της απελευθέρωσης μας με κύριο στόχο και προσανατολισμό των πολιτικών δράσεων μας, τις πουλημένες και υποταγμένες ολιγαρχικές κυβερνήσεις.

Αντί της εργατικής συνείδησης προτείνει να νοηματοδοτηθεί εκ νέου η έννοια του ΠΟΛΙΤΗ (με την σημασία της αρχαίας Αθήνας και την αίγλη της επανάστασης του 1789). Ξεχωρίζει τον αναρχοσυνδικαλισμό από τον αναρχισμό αμφισβητώντας ταυτόχρονα τα αποτελέσματα της γενικής απεργίας ως ανεπαρκή! ενώ πιστεύει ότι οι κοινωνικές αλλαγές απαιτούν χρόνια κυοφορίας, ξεκάθαρη κατεύθυνση και μαζικότατο κίνημα.

Υπογράμμισε την παγίδευση των Μαρξιστών στο να συγχέουν την πολιτική με την κρατική διαχείριση και ως εκ τούτου να μιλούν για εργατικό κράτος που εξυπηρετεί τα συμφέροντα μίας μόνο τάξης και καταδίκασε τον επαναστατικό συνδικαλισμό ότι ενδιαφέρεται για τον εργοστασιακό έλεγχο και μόνο, απαξιώνοντας κάθε θεσμό που βρισκόταν εκτός οικονομίας.

Προτείνει την εξάλειψη του Κράτους και των μηχανισμών του, κατάργηση των Δήμων και αντικατάσταση τους από λαϊκές αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις μικρών κοινοτήτων που θα συνδέονται μεταξύ τους συνομοσπονδιακά.

Η αποκέντρωση και η από-αστικοποίηση σε συνδυασμό με την εκπαίδευση και την διαπαιδαγώγηση των πολιτών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόσωπο με πρόσωπο ενασχόληση με τα κοινά, ακόμα και για την οικονομία και υποστηρίζει την ανάγκη ύπαρξης μιας αυστηρής οργάνωσης με καταστατικό(Σύνταγμα) και μέλη που θα είναι δεσμευμένα σε αυτό.

Υπερασπίζοντας την θέση ότι η σπάνη των πόρων δεν επιτρέπουν την δημιουργία λογικών, αντιεραρχικών και ελεύθερων κοινωνιών προτείνει την μηδενική ανάπτυξη θεωρώντας ότι οι επιστημονικές και οι τεχνολογικές επαναστάσεις που ακολούθησαν την πρώτη βιομηχανική επανάσταση μπορούν να εξασφαλίσουν τέτοια ποιότητα ζωής που θα υπερκάλυπτε και τα πιο τρελά όνειρα των ελεύθερων κοινωνικών στοχαστών του παρελθόντος.

Αρνείται να καταδικάσει την επιστήμη και την τεχνολογία λόγω της κακής χρήσης που υφίσταται από τις κυρίαρχες ελίτ όπως αρνείται την εκ προοιμίου αποδοχή των τεχνολογικών ανακαλύψεων ως κατευθυνόμενα από την λογική του κέρδους και της κυριαρχίας (μεταλλαγμένα- ευγονία-βιοτεχνολογία- ΑΠΕ κλπ) και προτείνει η τεχνολογία και η επιστήμη να υπηρετούν τον άνθρωπο και όχι να τον υποτάσσουν και να τον εξουσιάζουν.
Θεωρεί τους ηγέτες απαραίτητους ή τουλάχιστον όχι ανύπαρκτους σε κάθε ομάδα-κοινότητα και τον νομοθετικό μετασχηματισμό ελλιπή και ανίκανο για την δημιουργία της Κομουναλιστικής κοινωνίας.

Σαν επίλογο παραθέτω ένα κομμάτι από την κοινωνική οικολογία…

Αυτή η εικόνα που μας πολιορκεί από παντού, μιας ανυπότακτης φύσης την οποία πρέπει να τιθασεύσει η ορθολογική ανθρωπότητα, μας έχει κληροδοτήσει μια εξουσιαστική μορφή λογικής, επιστήμης και τεχνολογίας, τον κερματισμό της ανθρωπότητας σε ιεραρχίες, τάξεις, κρατικούς θεσμούς, γένη και έθνη. Έχει θρέψει τα Εθνικιστικά μίση, τα ιμπεριαλιστικά εγχειρήματα και μια παγκόσμια φιλοσοφία διακυβέρνησης, η οποία ταυτίζει την τάξη με την κυριαρχία και την υποταγή!

Διαβρώνοντας κάθε οικογενειακό, οικονομικό, αισθητικό, ιδεολογικό και πολιτισμικό δεσμό, που προσέφερε στο κάθε άτομο την αίσθηση ότι ανήκει σε μια ζωτική ανθρώπινη κοινότητα και αντλεί από αυτήν τα νοήματα του, αυτή η αντιφυσιοκρατική νοοτροπία έχει κατακλύσει το τρομακτικό κενό που δημιούργησε η ολότελα μηδενιστική και αντικοινωνική ανάπτυξη, με μαζικούς αστικούς σχηματισμούς που δεν είναι ούτε πόλεις ούτε χωριά. Με μια απανταχού παρούσα γραφειοκρατία που απρόσωπα διαχειρίζεται τις ζωές ανώνυμων μαζών…

Δεν υπάρχουν σχόλια: